Ułatwienia dostępu

Kolejna gratka dla miłośników historii harcerstwa!

"PRZEWODNIK PO ZBIORZE AKT 1939-1945 I ZBIORZE SPUŚCIZN
Z ZASOBU ARCHIWUM MUZEUM HARCERSTWA"

W  roku  stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości oraz stulecia  Związku Harcerstwa Polskiego  Muzeum Harcerstwa prezentuje kolejny tom "Przewodnika po zbiorach".

Dzięki wsparciu Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych udało  się pozyskać fundusze konkursie "Wspieranie działań archiwalnych 2017", które umożliwiły kontynuację prac zapoczątkowanych przez Muzeum Harcerstwa w 2016 r. i  udostępnienie szerokiemu gronu odbiorców wiedzę o harcerskim zasobie archiwalnym zgromadzonym w Muzeum Harcerstwa. Zachętą do podjęcia w 2017 r. kontynuacji działań inwentaryzacyjnych był odzew ze strony czytelników i osób odwiedzających stronę internetową Muzeum Harcerstwa po opublikowaniu w ubiegłym roku efektów prac nad pierwszym tomem "Przewodnika" obejmującym akta z lat 1911-1939 oraz  zbiór wspomnień i historii lokalnych.


Pod kierownictwem hm. Kai Drąg zespół współpracowników i wolontariuszy Muzeum zinwentaryzował dwa kolejne zbiory zawierające łącznie 929 jednostek archiwalnych (26 m.b akt). Stworzone w kolejnej edycji projektu inwentarze elektroniczne umożliwiły przygotowanie II tomu przewodnika po zbiorach archiwalnych Muzeum Harcerstwa: "Przewodnik po zbiorze akt  1939 - 1945 i zbiorze spuścizn z zasobu Archiwum Muzeum Harcerstwa".

Prace, trwające osiem miesięcy rozpoczęto, podobnie, jak w 2016 r., od zewidencjonowania jednostek archiwalnych i opracowania dla każdej z nich rekordu elektronicznego w systemie muzealnym MONA. Na podstawie słów kluczy, przypisanych do każdego z rekordów, przygotowano "Przewodnik" zawierający m.in.: charakterystykę obu zbiorów oraz opis poszczególnych, wyodrębnionych tematycznie zagadnień.  Podobnie jak w tomie pierwszym, w opisie jednostek uwzględniono ich: sygnaturę, tytuł oraz datację. Inwentarze w wersji elektronicznej [format PDF] udostępnione na stronie internetowej Muzeum Harcerstwa w zakładce "Zbiory -> Archiwalia", poszerzono o opis treści każdej z jednostek archiwalnych.

Równolegle z opracowaniem i inwentaryzacją zbiorów została przeprowadzona ekspertyza konserwatorska, a objęte projektem archiwalia odpowiednio zabezpieczono nowymi opakowaniami bezkwasowymi.

Co znajduje się w opracowanych zbiorach?

"Zbiór akt 1939 - 1945" zawiera materiały pochodzące z darowizn i  kolekcji przekazywanych przez jednostki harcerskie, instruktorów lub osoby prywatne oraz opracowania i materiały zebrane przez Główną Kwaterę ZHP i Muzeum Harcerstwa. W jego skład wchodzą: prasa harcerska z czasów okupacji, wspomnienia, pamiętniki, relacje, (m.in. z Akcji  pod Arsenałem,  "Kotwica" "N"- notatki z tajnych kompletów, Akcji "M");  meldunki, raporty z wykonanych zadań, instrukcje, materiały z archiwum Baonu "Zośka"; korespondencje, grypsy; wspomnienia i relacje  harcerek i harcerzy działającego poza granicami kraju (Węgry, Francja, Wschód); wspomnienia i relacje z Powstania Warszawskiego (m. in. kwestie dotyczące Zawiszaków i Hufców Polskich); materiały dotyczące "Szarych Szeregów" (rozkazy  Naczelnika Szarych Szeregów;  struktura organizacyjna,  formy pracy, zadania, program wychowawczy, regulaminy stopni, sprawozdania, zestawienia statystyczne, materiały z odpraw "Pasieki",   życiorysy,  listy strat, relacje, raporty  chorągwi  i hufców,   instrukcje, biuletyny, materiały szkoleniowe Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty "Agricola", w tym rozkazy, protokoły z egzaminów, korespondencja, dyplomy, artykuły.  Zbiór zawiera również materiały dot.  Pogotowia Harcerek i Pogotowia Harcerzy, harcerstwa na Bliskim i Środkowym Wschodzie, materiały dotyczące tajnej konspiracyjnej drużyny harcerek ?Mury? działającej w niemieckim obozie koncentracyjnym w Ravensbrück i jej powojennej działalności.    

W zbiorze tym znajdują się także: słynny pamiętnik Tadeusza Zawadzkiego "Zośki" z relacją z Akcji pod Arsenałem,  jego korespondencja ze Stanisławem Broniewskim "Orszą" z tego okresu oraz wspomnienia dh. hm. Józefy Kantor drużynowej "Murów" pt. "Szary człowiek w pasiaku", spisane w 1946 r. po jej powrocie z obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.

Zbiór spuścizn z zasobów Archiwum Muzeum Harcerstwa.

Dzięki realizacji tego zadania po raz pierwszy udostępnione zostają informacje o zawartości archiwów osobistych twórców harcerstwa Olgi i Andrzeja Małkowskich, Aleksandra Kamińskiego - twórcy ruchu zuchowego, komendanta szkół instruktorskich w Nierodzimiu i Górkach Wielkich, żołnierza AK, autora "Kamieni na szaniec",  Michała Grażyńskiego - przewodniczącego ZHP w latach 1931 - 1939, w latach 1934 - 1936 przewodniczącego Biura Skautów Słowiańskich, działacza emigracyjnego harcerstwa (dar Haliny Martinowej z Londynu), Anny i Tadeusza Zawadzkich,  Stefana Mirowskiego - komendanta Zawiszaków Szarych Szeregów, przewodniczącego ZHP w latach 1990 - 1996, Marii Łyczko ps. "Szara"- sierż. podchorąży AK, twórczyni "Nieprzetartego Szlaku",  prof. dr hab. Marii Hrabowskiej, przewodniczącej ZHP  w latach 1996 2001, Józefa Grzesiaka "Czarnego"-  legionisty, żołnierza AK, drużynowego "Czarnej 13" i wielu innych znakomitych harcerzy i instruktorów.

Mamy nadzieję, że kolejny tom "Przewodnika" będzie pomocnym narzędziem pozwalającym na sprawne prowadzenie poszukiwań materiałów źródłowych do badań nad dziejami ruchu harcerskiego i upowszechniania wiedzy dotyczącej jego osiągnięć. Liczymy na to, że wpłynie on również na integrację środowisk harcerskich i umacnianie więzi ze środowiskiem lokalnym poprzez przypominanie wspólnej historii.

Zapraszamy do korzystania ze zbiorów Muzeum Harcerstwa w Warszawie  w codziennej pracy drużyn oraz na potrzeby prac naukowych i opracowań historii harcerstwa.

Przypominamy także, ze Archiwum Muzeum Harcerstwa gromadzi dokumenty wytworzone przez harcerskie władze, członków organizacji harcerskich i skautowych działających w kraju i poza jego granicami od początków istnienia ruchu do współczesności.

Pragniemy podziękować wszystkim instruktorkom i instruktorom harcerskim, których troska o zachowanie przeszłości i dorobku harcerskich pokoleń sprawiła, że dokumenty te udało się zachować i  przekazać do zbiorów Muzeum Harcerstwa. Szczególnie gorąco dziękujemy Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych za stworzenie  warunków do lepszego ich  zabezpieczenia, opracowania  i  udostępnienia szerokiemu gronu odbiorców.

oprac. hm. Ewa Jóźwiak instruktorka Muzeum Harcerstwa

Ulotka do pobrania.

"Zadanie zostało sfinansowane w 83,08% ze środków publicznych w formie dofinansowania w ramach otwartego konkursu ofert na realizację zadania publicznego Wspieranie działań archiwalnych 2017, organizowanego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych."

Please publish modules in offcanvas position.