Co znajduje się w  "Zespole 1911 - 1939" oraz "Zespole wspomnień i historii lokalnych"?  

"Zespół 1911 - 1939" zawiera materiały pochodzące przeważnie z darowizn i spuścizn przekazywanych przez jednostki harcerskie lub osoby prywatne oraz opracowania i materiały zebrane przez Komisję Historyczną  GK ZHP, a dotyczące ogólnej historii harcerstwa i prac organów centralnych organizacji w latach 1911 - 1939. W jego skład wchodzą: szczątkowe dokumenty wytworzone przez centralne i terenowe władze skautowe, a następnie Związku Harcerstwa Polskiego z okresu 1911- 1939; korespondencja, wspomnienie, dokumenty i inne materiały dotyczące udziału polskich skautów i harcerzy w działaniach niepodległościowych (pierwsza wojna światowa, powstanie wielkopolskie, powstania śląskie, wojna polsko - bolszewicka), zlotach międzynarodowych i krajowych; programy i notatki uczestników kursów instruktorskich, pro-obronnych i specjalnościowych; wymagania  na stopnie i sprawności; korespondencja z harcerzami działającymi poza granicami kraju; dokumenty Ruchu Przyjaciół Harcerstwa, komunikaty, wycinki prasowe i inne materiały dokumentujące prace poszczególnych środowisk.
W zbiorze tym znajdują się niezwykle cenne i unikalne w skali kraju źródła archiwalne. Należą do nich m.in.: kolekcja listów Olgi i Andrzeja Małkowskich założycieli ruchu skautowego na ziemiach polskich z lat 1916-1933 r., dokumenty Polskiej Organizacji Skautowej z terenu Kielc z 1916 r., odezwa do harcerzy ZHP we Francji z 1929 r., korespondencja z Hufcem Harcerzy Polskich na Węgrzech z 1935 r., archiwalia dokumentujące pracę Hufca Ostrowiec Świętokrzyski z lat 1935 - 1939, dokumenty Stowarzyszenia Uczestników Ruchu Niepodległościowego "Zarzewie" z lat 1935 - 1938, rozkazy 134 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej z Hufca Warszawa - Wawer z lat 1938 - 1939, rysunki techniczne i dokumentacja Domu Harcerza w Wilnie z 1937 r.

"Zespół wspomnień i historii lokalnych" grupuje materiały lokalnych środowisk harcerskich z terenu całej Polski. Należą do niego wspomnienia  harcerek i harcerzy, opracowania historii poszczególnych jednostek, gazetki i jednodniówki wydawane przez  chorągwie i hufce oraz materiały dokumentujące historię działalności harcerskiej. Jest to dział najbardziej różnorodny. Do najcenniejszych materiałów należą m.in.: praca Tadeusza Chojnackiego o Drużynie Reprezentacyjnej z Ziem Polskich na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów w 1913 r.,  Antoniego Nowaka "Wspomnienia Berlińskie - Historia Harcerstwa Polskiego w Berlinie 1912 - 1921", maszynopis z jubileuszu dziesięciolecia Drużyny Harcerskiej w Opolu w 1934 r., materiały dotyczące Zlotu Skautów Wodnych w Garczynie 6 - 21. 08. 1932 r., materiały do dziejów Chorągwi Wileńskiej i Warszawskiej, relacja siostry Katarzyny z Zakładu w Laskach k/ Warszawy z 1939 r.
 Należy jeszcze wspomnieć, że Archiwum Muzeum Harcerstwa gromadzi dokumenty wytworzone przez harcerskie władze, członków organizacji skautowych i harcerskich działających na ziemiach polskich i poza granicami kraju, wśród Polonii, od początków istnienia ruchu do współczesności.
   Mamy nadzieję, że oddawany teraz do rąk użytkowników "Przewodnik" przyczyni się do rozwoju badań nad dziejami ruchu harcerskiego i upowszechniania wiedzy dotyczącej jego osiągnięć. Liczymy, iż ułatwiony w ten sposób dostęp do wiedzy o zasobach archiwalnych dotyczących harcerskich dziejów wpłynie również na integrację środowisk harcerskich i umacnianie więzi harcerek i harcerzy ze społeczeństwem lokalnym poprzez przypominanie wspólnej historii.
Zapraszamy do korzystania ze zbiorów Muzeum Harcerstwa do codziennej pracy drużyn oraz na potrzeby prac naukowych i opracowań historii harcerstwa!

oprac. hm. Ewa Jóźwiak
instruktorka Muzeum Harcerstwa